Door: Alexander Heijnen, strategisch adviseur
Terwijl het gebruik van blockchaintechnologie blijft groeien[1], stijgen ook de zorgen over het mogelijke gebruik ervan voor illegale activiteiten zoals witwassen. Hoewel de gedecentraliseerde aard van blockchain het inherent veilig maakt, biedt het ook mogelijkheden voor criminelen om hun sporen te verbergen en detectie te ontlopen. In dit artikel zal ik enkele manieren uiteenzetten, waarop criminelen blockchain zouden kunnen gebruiken om geld te witwassen en wat er aan gedaan kan worden om dit te voorkomen.
Blockchain-technologie en witwassen
Crypto-criminelen zullen tegen 2025 minstens 10,5 miljard dollar witwassen door gebruik te maken van nieuwe blockchain-technologie. Die creëert sneller kansen voor financiële criminaliteit dan de politie in staat is om daarop te reageren. Dit blijkt allemaal uit recent onderzoek van Elliptic.
Elliptic voorspelt dat de waarde van illegale crypto die wordt witgewassen door middel van “cross-chain crime” medio 2022 met bijna 60% zal toenemen ten opzichte van $ 4,1 miljard in 2021. Met cross chain crime kunnen criminelen geld over blockchains verplaatsen en ze kunnen gecentraliseerde diensten omzeilen die activa kunnen traceren en bevriezen. Dit cijfer zal oplopen tot $6,5 miljard in 2023 en $10,5 miljard in 2025, met een bovengrens qua schatting van bijna $15 miljard.[2]
Private Blockchains
Een van de belangrijkste manieren waarop criminelen blockchain zouden kunnen gebruiken om geld te witwassen, is door gebruik te maken van private blockchains, zoals Monero.[3] Deze soort blockchains bieden verbeterde privacyfuncties die het moeilijk maken voor de politie om transacties te traceren.
Monero gebruikt, bijvoorbeeld de “ring signatures” techniek om transacties te mengen, waardoor het bijna onmogelijk is om te bepalen wie de afzender en ontvanger zijn. Zo kan bijvoorbeeld een “ring signature” worden gebruikt om een anonieme handtekening van een hooggeplaatste bankmedewerker te plaatsen, zonder te onthullen welke medewerker het bericht heeft ondertekend. Anonimiteit is dus gegarandeerd.
Centrale beurzen
Een andere manier waarop criminelen blockchain zouden kunnen gebruiken om geld te witwassen, is door gebruik te maken van centrale beurzen. Deze beurzen, die vaak niet gereguleerd zijn, stellen gebruikers in staat om cryptocurrencies om te zetten in fiat-valuta (zoals Euro en Dollars) of andere cryptocurrencies. Dit maakt het gemakkelijk voor criminelen om geld rond te bewegen zonder een spoor achter te laten.
Om het gebruik van blockchain voor witwassen te voorkomen, moeten overheden en toezichthouders een aantal stappen ondernemen. Een cruciale aanpak is om strenge regelgeving in te voeren voor centrale beurzen, waardoor deze verplicht worden om due diligence uit te voeren op hun klanten en verdachte activiteiten te melden. Bovendien moet het gebruik van valse identiteiten op blockchain-netwerken streng verboden worden en moeten personen die zich hieraan schuldig maken wettelijk worden vervolgd.
Deze ondergrondse netwerken zijn vaak moeilijk te volgen voor de politie, waardoor ze een aantrekkelijke optie zijn voor degenen die zich met illegale activiteiten bezighouden. Door deze platforms te gebruiken, kunnen criminelen gemakkelijk echte valuta’s omzetten in cryptocurrencies en ze rond de blockchain verplaatsen, wat weer moeilijk te traceren is. Om dit te bestrijden, moeten politie, banken en FIOD zich richten op het ontwrichten en sluiten van deze illegale netwerken, om te voorkomen dat ze voor witwassen en andere illegale activiteiten worden gebruikt.
Blockchain briges[4]
Hoewel blockchain-bridges het voor de politie gemakkelijker kunnen maken om transacties over verschillende blockchains te volgen, bieden ze ook uitdagingen. Blockchain-bridges zijn gespecialiseerde netwerken die verschillende blockchain-systemen in staat stellen om met elkaar te communiceren.
In het bijzonder kunnen deze blockchain-bridges door criminelen worden gebruikt om cryptocurrencies te verplaatsen van private blockchains naar publiek gecentraliseerde exchanges. Dit zou het voor de politie moeilijker maken om transacties te volgen, aangezien ze meerdere blockchain-systemen tegelijkertijd moeten monitoren. Om dit te voorkomen, kan het nodig zijn voor toezichthouders om strenge controles in te stellen voor het gebruik van blockchain-bridges om zo te zorgen dat ze niet voor illegale doeleinden worden gebruikt (cross-chain criminaliteit).
Criminelen worden steeds slimmer en weten, dat veel opsporingsinstanties nog vaak verouderde blockchain-analysetools gebruiken die zijn ontworpen om ‘de dief van gisteren’ te vangen. Verouderde blockchain-analysetools kunnen geen cross-chain-criminaliteit opsporen, wat onderzoeken frustreert en criminelen een oneerlijk voordeel geeft.
“Om de wapenwedloop te winnen moeten wetshandhavers en officieren worden uitgerust met de volgende generatie blockchain-onderzoekstools die het mogelijk maken om de hedendaagse cryptodief te vangen, ongeacht waar of hoe ze hun vuile geld verbergen.”[5]
Wat verder te doen? Kansen en uitdagingen
Over het algemeen biedt blockchain-technologie zowel kansen als uitdagingen in de strijd tegen witwassen. Door het gebruik maken van innovatieve oplossingen, zoals blockchain-bridges, wordt het makkelijk gemaakt voor individuen om cryptocurrencies om te zetten in fiat-valuta’s of andere cryptocurrencies. Keerzijde is dat deze nieuwe technologieën ook kansen bieden voor criminelen om valse identiteiten te gebruiken en onwetende individuen te gebruiken voor witwassen.
Om dit te voorkomen is het belangrijk voor overheden en toezichthouders om strenge regels in te stellen voor gecentraliseerde exchanges. Zo worden ze verplicht om due diligence op hun klanten te doen en verdachte activiteiten te melden. Bovendien moet het gebruik van valse identiteiten op blockchain-netwerken strikt verboden worden en degenen die deze praktijk uitoefenen moeten worden vervolgd tot de volledige reikwijdte van de wet. Door deze stappen te nemen is het mogelijk om de integriteit van de blockchain te beschermen en te voorkomen dat deze voor illegale doeleinden wordt gebruikt. Het Europees Parlement en de lidstaten hebben recent een wetsvoorstel aangenomen dat onder meer witwassen via crypto’s tegen moet gaan. De nieuwe wet zorgt ervoor dat er meer informatie wordt vrijgegeven bij crypto-transacties, waardoor de sector ‘uit de anonimiteit’ moet worden getrokken.[6]
Conclusie
Het implementeren van regels voor de manieren waarop crypto kunnen worden ingewisseld voor fiat zal niet genoeg zijn. Aangezien je tegenwoordig direct met crypto kunt betalen, kun je op die manier je crypto omwisselen naar tastbare zaken die waarde hebben in het echte leven. Het is daarom belangrijk om als overheid en bancaire sector te focussen op het beperken van de manieren waarop direct met crypto kan worden betaald voor goederen en diensten.
Het verder versterken van het (inter)nationale toezicht op het crypto betalingsverkeer is nodig om witwassen te voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld worden bereikt door het opleggen van (liefst) strikte Europese regels voor bedrijven die betalingen met crypto accepteren. Hierdoor worden ze verplicht om due diligence op hun klanten te doen en verdachte activiteiten te melden. Dit vraagt om publieke en private samenwerking tussen overheid, opsporingsorganisaties, financiële instellingen en bedrijfsleven om met adequaat beleid en bijbehorend toezicht te komen.
[1] 81% van de 100 meest grote bedrijven gebruikt blockchain technologie, bron www.blockdata.tech en https://www.computable.nl/artikel/blogs/digital-innovation/7403274/5260614/hoe-blockchaintechnologie-nu-al-impact-maakt.html
[2] Bron: Elliptic Connect; Report Following the Money in a Cross Chain world, 30 november 2022
[3] https://nl.wikipedia.org/wiki/Cryptogeld
[4] https://cryptokopen.nl/wat-zijn-cross-chain-bridges-voor-blockchains/#:~:text=Met%20een%20blockchain%20bridge%20is,op%20een%20andere%20blockchain%20draait.
[5] Quote Arda Akartuna, crypto analist Threat Analist, Elliptic Connect, bron Report Following the Money in a Cross Chain world, 30 november 2022
[6] https://www.banken.nl/nieuws/23889/eu-werpt-nieuwe-barriere-op-tegen-crypto-witwassers